Các sai lầm trong đầu tư chứng khoán

Không có ai là hoàn hảo. Một số sai lầm nhà đầu tư có thể mắc phải khi đầu tư chứng khoán thực sự khá phổ biến. Trên thực tế, trong một số trường hợp, nhà đầu tư có thể tiếp tục mắc lỗi tương tự nhiều lần, khi họ không rút ra được bài học kinh nghiệm từ những “vết xe đổ” trước đó.

1. Không nghiên cứu thị trường và đầu tư vào doanh nghiệp mà không nắm rõ mô hình

Quá thường xuyên các nhà đầu tư chứng khoán bị thu hút vào các ngành công nghiệp “nóng”. Họ thường biết rất ít, hoặc thậm chí không biết gì về công nghệ hoặc mô hình kinh doanh mà các công ty họ dự định đầu tư đang thực hiện.

Một trong những nhà đầu tư thành công nhất thế giới, Warren Buffett, cảnh báo không nên đầu tư vào các doanh nghiệp mà bạn không hiểu rõ. Điều này có nghĩa là bạn không nên mua cổ phiếu của các công ty nếu bạn không hiểu mô hình kinh doanh của nó. Cách tốt nhất để phòng tránh điều này là xây dựng một danh mục đầu tư đa dạng gồm các quỹ hoán đổi danh mục (ETF) hoặc các quỹ tương hỗ. Nếu bạn đầu tư vào các cổ phiếu riêng lẻ, hãy đảm bảo bạn hiểu kỹ từng công ty mà các cổ phiếu đó đại diện trước khi bạn đầu tư.

2. Thiếu kiên nhẫn, mong muốn lợi nhuận nhanh và dễ

Sự tiến bộ chậm và ổn định rõ ràng xảy ra thường xuyên trong hầu hết các lĩnh vực trong đời sống (trong phòng gym, ở trường hoặc thậm chí trong sự nghiệp của bạn). Thế thì tại sao chúng ta mong đợi nó sẽ khác với việc đầu tư?

Một cách tiếp cận chậm, ổn định và kỷ luật sẽ giúp nhà đầu tư đi xa hơn với danh mục đầu tư của mình. Mong đợi các danh mục đầu tư sẽ làm một cái gì đó khác với những gì chúng được thiết kế là công thức của thảm họa. Điều này có nghĩa là bạn cần giữ cho kỳ vọng của mình thực tế đối với thời gian và sự tăng trưởng của mỗi loại cổ phiếu mà mình đầu tư.

3. Không chịu cắt lỗ, tư duy “sau cơn mưa trời lại sáng”

Không chịu cắt lỗ chỉ là một cách khác để đảm bảo bạn mất hết các lợi nhuận mà bạn có thể đã kiếm được. Trong trường hợp này các nhà đầu tư đang chờ đợi một cổ phiếu lỗ quay trở lại giá ban đầu để bán. Tài chính hành vi gọi đây là “lỗi nhận thức”. Bằng cách không nhận ra một khoản lỗ, các nhà đầu tư thực sự đang thua theo hai cách:

• Đầu tiên, họ tránh bán một cổ phiếu lỗ, có thể tiếp tục trượt giá cho đến khi nó vô giá trị.
• Thứ hai, chi phí cơ hội có thể được sử dụng tốt hơn cho những khoản đầu tư đó.

Thực chất, tình trạng giảm giá cổ phiếu tạm thời xuất hiện ở nhiều công ty, thế nhưng cũng có không ít công ty thua lỗ đến mức phải phá sản.

Ví dụ: Điển hình là hai ông lớn của ngành tài chính ngân hàng thế giới Bear Stearns và Lehman Brothers tuyên bố phá sản năm 2009. Điều mà không một nhà đầu tư nào có thể ngờ được vì lợi nhuận kinh doanh của hai ngân hàng luôn ở top đầu thế giới trước đó.

Tư duy không cắt lỗ, chờ đợi giá tăng sẽ khiến bạn thụ động trong mọi quyết định và dễ rơi vào bẫy tài chính của “cá mập”. Bởi vậy để khắc phục sai lầm trên, mỗi nhà đầu tư hãy tự đặt ra cho mình những nguyên tắc cắt lỗ – chốt lời trong đầu tư chứng khoán và nghiêm túc thực hiện theo các quy định đã đề ra.

 4. Không đa dạng hóa danh mục đầu tư

Mặc dù các nhà đầu tư chuyên nghiệp có thể tạo ra alpha (hoặc lợi nhuận vượt trên mức chuẩn) bằng cách đầu tư vào một vài vị trí tập trung. Các nhà đầu tư thông thường không nên cố gắng làm điều này, mà nên bám sát nguyên tắc đa dạng hóa. Trong việc xây dựng một quỹ ETF hoặc danh mục quỹ tương hỗ, hãy nhớ phân bổ mức độ tiếp xúc với tất cả các không gian chính. Trong việc xây dựng một danh mục đầu tư chứng khoán riêng lẻ, phân bổ cho tất cả các lĩnh vực chính. Theo nguyên tắc chung, không phân bổ quá 5% đến 10% cho bất kỳ một khoản đầu tư nào.

5. Để cảm xúc lấn át lý trí

Thị trường chứng khoán bị thống trị bởi sự sợ hãi và sự tham lam. Đừng để nỗi sợ hãi hay lòng tham vượt qua bạn. Bạn nên tập trung vào bức tranh tổng thể. Lợi nhuận của thị trường chứng khoán có thể đi chệch hướng trong một khung thời gian ngắn, nhưng về lâu dài, lợi nhuận lịch sử của các cổ phiếu vốn hóa lớn trung bình có thể lên tới 10%. Trong khoảng thời gian dài, lợi nhuận từ danh mục đầu tư của bạn không được đi lệch nhiều so với mức trung bình đó. Trên thực tế, bạn có thể được hưởng lợi từ các quyết định phi lý và cảm tính của các nhà đầu tư khác.

Sai lầm là một phần của quá trình đầu tư chứng khoán. Biết chúng là gì, thời điểm bạn mắc phải và cách phòng tránh sẽ giúp bạn thành công như một nhà đầu tư. Để tránh phạm phải những sai lầm ở trên, hãy phát triển một kế hoạch có hệ thống và gắn bó với nó.

Bài viết tham khảo thông tin từ Investopedia và bsc.com.vn

Minh N.