Tập đoàn SoftBank Nhật Bản với Quỹ Tầm nhìn đang kiểm soát công nghệ thế giới dưới tài lãnh đạo của ông chủ Masayoshi Son.
1. Lịch sử hình thành SoftBank
Khi còn là một cậu bé lớn lên ở đảo Kyushu (Nhật Bản), Masayoshi Son luôn mang theo mình một cuốn sổ nhỏ để ghi lại những ý tưởng mà ông muốn hiện thực hóa sau này.
Vào những năm 1970, Son di cư sang Mỹ du học. Với ông vốn tiếng Anh ít ỏi ở thời điểm đó, ông kiếm 1 triệu USD đầu tiên của mình bằng việc nhập khẩu các trò chơi arcade từ Nhật Bản như Space Invaders. Vào năm 1996, Son chính là người đầu tư khoản tiền 100 triệu USD cho startup non trẻ thời bấy giờ Yahoo. Nhìn nhận của Son đã được đền đáp khi vào năm 2000, Yahoo! trở thành công cụ tìm kiếm phổ biến nhất trong kỷ nguyên đầu của Internet.
Đó cũng là năm mà Son gặp người giáo viên trẻ Trung Quốc, nhà sáng lập hãng Thương mại điện tử Alibaba. Với lời hứa sẽ giúp Alibaba trở thành Yahoo! tiếp theo, ông thành công thuyết phục Jack Ma chấp nhận khoản đầu tư 20 triệu USD. Ngày nay, khi Son bắt đầu những khoản đầu tư mới, ông thường nói với các nhà sáng lập rằng: Họ cũng có thể thành công như Alibaba, họ cũng có thể trở thành một trong những công ty lớn nhất thế giới.
Vào năm 1981, ông thành lập công ty phân phối phần mềm PC SoftBank (viết tắt của Bank of Software) và luôn cố gắng để biến nó trở thành công ty lớn nhất thế giới. Ngày đó, người doanh nhân 24 tuổi đứng trên chiếc thùng gỗ trước mặt 2 người nhân viên của mình hào hứng hứa rằng: Một ngày nào đó họ sẽ trở thành những con người vĩ đại nhất thế giới. Vài ngày sau đó, những nhân viên này nghỉ việc. Còn Son giờ đã 61 tuổi vẫn không ngừng theo đuổi tham vọng với tầm nhìn 300 năm của mình: Một cuộc cách mạng công nghệ sẽ đạt đến điểm bùng phát trong lịch sử và AI sẽ thay thế trí tuệ con người, định nghĩa lại mọi ngành công nghiệp trong nền kinh tế toàn cầu.
Trong tương lai, SoftBank không biến mình thành Google tiếp theo, Apple tiếp theo hay Microsoft tiếp theo – Son không tin rằng một nhãn hiệu hay một mô hình kinh doanh có thể có khả năng mang lại cái thời kì đỉnh điểm đó. Mà theo ông, nó sẽ là những chiến lược hàng đầu: chính là một hệ sinh thái của các công ty AI do SoftBank lãnh đạo, trải dài tất cả các ngành từ y tế đến vận tải, từ đặt xe đến robot, sự đa dạng làm nên danh mục đầu tư của Quỹ Tầm nhìn.
2. Tình hình hiện tại
Đầu năm nay, dịch COVID-19 đã khiến cho SoftBank Group ngã quỵ. Khi các trái chủ chạy trốn khỏi các công ty nặng nợ, tập đoàn công nghệ Nhật này đã chao đảo.
Vào 03/2020, tỉ phú Masayoshi Son đã công bố bán 41 tỉ USD giá trị tài sản nhằm ổn định tình hình.
Đến tháng 9, Son cho biết thời kỳ “bình thường mới”, theo đó các cuộc họp, giao nhận thực phẩm, giáo dục, chăm sóc y tế, mua sắm, giải trí đều thực hiện trực tuyến (do lệnh phong tỏa và giãn cách xã hội), đây yếu tố thuận lợi cho SoftBank. Bởi từ lâu ông đã dồn tâm huyết để thực hiện tầm nhìn vĩ đại về một cuộc chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (A.I) và dịch COVID-19 đã là chất xúc tác thúc đẩy điều đó.
Quỹ Vision Fund 100 tỉ USD của SoftBank đang làm ăn kém hiệu quả, cơn sốt công nghệ số đang giúp vực dậy nó. Từ năm 2017, Quỹ đã bắt đầu giải ngân vào các thương vụ đầu tư, nhưng trở nên chật vật sau những cú ngã ngựa, đặc biệt là cú rơi của WeWork – một startup không gian làm việc chung.
Mặc dù SoftBank góp chỉ 28 tỉ USD trong tổng vốn của Vision Fund (tương đương 12% giá trị tài sản của công ty Nhật này lúc đó), nhưng những cú va vấp vẫn khiến giá cổ phiếu SoftBank sụt giảm mạnh và “đả kích” tiếng tăm của Son.
Đại dịch đã làm giảm giá trị của một số công ty thuộc danh mục đầu tư của quỹ Vision Fund. Son đã vất vả huy động nguồn tiền bên ngoài cho quỹ Vision Fund 2. Quỹ mới này đặt mục tiêu huy động 108 tỉ USD nhưng giờ đang xoay xở chỉ với số tiền đầu tư ít ỏi từ SoftBank.
Bước đi kế tiếp của vị tỉ phú mới đang là thứ được quan tâm. Hiện cơn sốt bán tài sản của Son vẫn chưa chấm dứt từ sau thương vụ hồi tháng 3. Đến nay, SoftBank đã bán hầu hết tài sản ở mảng viễn thông di động, trong đó bán một phần khác thuộc bộ phận di động Nhật và toàn bộ Sprint (hãng khai thác di động lớn thứ 4 nước Mỹ) và bán cả Brightstar, một nhà phân phối thiết bị không dây.
Vào tháng 9, Son tuyên bố bán ARM – một nhà thiết kế chip có trụ sở tại Anh, với giá 40 tỉ USD cho hãng chip Mỹ Nvidia. Đáng nói, ARM từng được xem là yếu tố nòng cốt trong hệ sinh thái các startup dựa trên nền tảng web và A.I trong tầm nhìn vĩ đại mà Son vạch ra.
Không tính thương vụ bán ARM, vốn sẽ mất nhiều tháng mới hoàn tất, SoftBank đã thu về 52 tỉ USD từ hoạt động thoái vốn. Giới đầu tư cho rằng một người đầy tham vọng như Son sẽ không đời nào chịu ngồi yên trên số tiền ấy. Bằng chứng là tháng 9 vừa qua, SoftBank đã gây bất ngờ với chiến lược “cá voi Nasdaq” khi chi hàng tỉ USD thâu tóm quyền chọn mua các cổ phiếu công nghệ lớn niêm yết như Amazon, Microsoft, Alphabet… Một chi nhánh quản lý tài sản mới của Son đã mua lại gần 4 tỉ USD cổ phiếu của các gã khổng lồ công nghệ, một phần được lấy từ nguồn tiền thu về trong chương trình bán 41 tỉ USD giá trị tài sản.
Theo giới chuyên gia phân tích có 3 con đường đang mở ra cho Son.
Một viễn cảnh là Son sẽ khởi động kế hoạch đã bàn bạc từ lâu: đưa SoftBank trở thành công ty tư nhân bằng phương án thâu tóm MBO (Management Buyout).
Viễn cảnh thứ 2 là Son sẽ nắm giữ cổ phần lớn trong một hoặc vài gã khổng lồ công nghệ đã niêm yết. Đầu tư vào các gã khổng lồ công nghệ niêm yết có thể hấp dẫn hơn, bởi những công ty này đang thu về mức lãi lớn nhờ cơn sốt kỹ thuật số.
Khả năng thứ 3 là Son có thể đẩy mạnh mô hình Vision Fund bằng cách rót nhiều tiền hơn vào quỹ Vision Fund 2 và các quỹ sau đó. Hiện tình hình tại quỹ Vision Fund đầu tiên đã khởi sắc hơn so với thời gian trước.
Bài viết tham khảo thông tin từ Nhịp Cầu Đầu Tư, VnExpress.
Tử Đằng
You must log in to post a comment.