Hệ sinh thái khởi Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ và dự đoán sẽ đạt 33 tỷ USD vào năm 2025. Nhưng đến nay, thay vì tạo ra một sản phẩm đặc trưng cho văn hóa và xã hội Việt Nam, đa phần các công ty công nghệ hàng đầu đều là những bản sao của các công ty lớn khác như Tiki là Amazon phiên bản Việt, Foody là Meituan và VNG chính là bản sao của Tencent.
Việc nhân bản cách hoạt động của các tập đoàn lớn không hề sai. Thực tê cho thấy, các công ty này đã mang lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Người dùng Việt Nam giờ đây có nhiều sự lựa chọn như việc đặt vé máy bay, phòng khách sạn không còn quá rườm rà rắc rối hay mua quần áo, hàng hóa giờ có thể dễ dàng thực hiện chỉ với một chiếc điện thoại,… Chính các công ty công nghệ này đang giúp thị trường Việt Nam trở nên năng động, cởi mở và dễ tiếp cận hơn.
Và tôi may mắn được trở thành một phần trong chuyến hành trình đáng kinh ngạc này. Nhưng tất cả chỉ mới là sự khởi đầu. Chính những công ty công nghệ ấy đã giúp chúng tôi sẵn sàng cho những làn sóng khởi nghiệp tiếp theo. Khi mà các startup bước sâu vào nền văn hóa nước nhà và tạo nên những công ty khởi nghiệp giúp giải quyết những vấn đề xã hội tại Việt Nam.
Công nghệ “Đo ni đóng giày” giúp phát triển nền kinh tế.
Vì sao tôi dám chắc rằng làn sóng này sẽ ảnh hưởng đến Việt Nam? Bởi nó đã từng xảy ra với nền kinh tếcủa những nước khác. Lấy Trung Quốc làm ví dụ, trong 13 năm sống và làm việc tại đây tôi nhận ra nhiều công ty công nghệ như Google, Twitter và Amazon đã được nhân bản thành Yahoo, Sina và Alibaba. Chính họ đã bắt đầu mở đường cho làn sóng tiếp theo: các sản phẩm cùng dịch vụ dần phù hợp và dành riêng cho người tiêu dùng Trung Quốc.
Chẳng hạn như, trong khi các ứng dụng livestream như Priscope và Meercat còn đang chật vật tại thị trường Mỹ, thì những ứng dụng tương tự tại Trung Quốc lại phát triển mạnh và ước tính doanh thu năm 2018 lên đến 4,4 tỷ USD.
Peng T.Ong – đối tác của tôi tại quỹ đầu tư Monk’s Hill đã đầu tư vào YY – một trong những ứng dụng livestream lớn nhất tại Trung Quốc. Bản thân anh ấy hiểu những dịch vụ tương tự thế này ở Mỹ đã lỗi thời nhưng Trung Quốc khác với Mỹ hoàn toàn. Anh ấy đã tự tin rằng các ứng dụng livestream hoàn toàn phù hợp với đất nước tỷ dân này.
Những doanh nhân “nhìn xa trông rộng” ấy đã nhìn thấy được một Trung Quốc đầy tiềm năng – một thị trường với tỷ lệ thanh niên độc thân ngày càng áp đảo. Đó là những người trẻ bị tước đi tự do vì những định kiến truyền thống từ gia đình và xã hội. Các nhà đầu tư đã nhận ra mong muốn sử dụng ứng dụng livestream ở người dùng Trung Quốc – điều mà chính người dùng cũng chưa nhận ra.
Tại Trung Quốc, do chính sách 1 con của nhà nước mà rất nhiêu người dưới 40 tuổi đều là con một. Đa phần họ đều làm việc tại các thành phố lớn. Ứng dụng livestream lúc này đã tạo ra cơ hội hoàn hảo giúp họ giải trí cũng như kết nối với người khác. Nhờ đó, những người độc thân không còn bị cô lập, cô đơn trong xã hội của mình nữa.
Peng cũng biết rằng để ứng dụng livestream có thể phát triển thì không chỉ cần người dùng mà còn cần một lượng lớn những người sáng tạo nội dung chất lượng, phù hợp thị hiếu. YY cùng các công ty cùng lĩnh vực đã tiên phong xây dựng một mô hình kinh doanh giải quyết vấn đề này. Trên thực tế, trở thành một streamer có thể kiếm được nhiều tiền hơn so với các công việc khác. Theo tờ Wall Street, một streamer cho biết năm 2016 mình có kiếm được số tiền gấp 10 lần thu nhập bình quân khi làm việc tại quê nhà. Ngày nay, việc livestream đã tạo nên một công việc hoàn toàn mới, giúp nâng số lượng người tầng lớp trung lưu lên, và những ứng dụng như YY cũng có thêm rất nhiều streamer tương tác hơn.
Vậy kết quá của sự đổi mới này là gì? Số lượng startup kì lân tại Trung Quốc chỉ xếp sau Mỹ và những startup này đang không ngừng thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Trung Quốc. Và đất nước tỷ dân này đang trên đà phát triển trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới vào năm 2030.
Những vấn đề nào mà các startup đặc thù tại Việt Nam có thể giải quyết?
Bài học ở đây chính là: Bối cảnh văn hóa chính là sức mạnh. Những startup có thể giải quyết các vấn đề lớn trong nước sẽ là chìa khóa giúp nền kinh tế tăng trưởng nhanh chóng và bền vững.
Vậy những sản phẩm và dịch vụ nào sẽ gây được tiếng vang với người dùng Việt Nam như cách những ứng dụng livestream đã ảnh hưởng đến Trung Quốc? Ứng dụng nào sẽ giúp tạo ra công việc mới, đưa hàng ngàn hoặc thậm chí là hàng triệu người bước vào tầng lớp trung lưu.
Tôi vẫn chưa biết đáp án. Nhưng tôi dám chắc rằng những startup này sẽ xuất hiện. Ngay lúc này tại Ground Zero, tôi có thể thấy được những nơi mà công nghệ ảnh hưởng nhờ những giải pháp riêng biệt cho xã hội Việt Nam.
Hiện nay, các công ty khởi nghiệp Việt Nam đều đang nhắm đến những người có mức thu nhập trung bình khá tại các thành phố lớn. Điều đó không sai, nhưng theo dữ liệu của Ngân hàng Thế Giới (World Bank), 65% dân số Việt Nam vẫn làm nông. Đó chính là một thị trường khổng lồ và cũng là lý do khiến tôi tin rằng nông thôn Việt Nam sẽ trở thành tâm điểm của sự bùng nổ giúp thay đổi cuộc sống của người dân.
Cứ nhìn cách mà Uber cùng cá ứng dụng gọi xe khác tác động đến người dùng tại những thành phố như New York hay Singapore mà xem. Bằng cách nào đó, những ứng dụng này đã trở thành Robin Hood của ngành vận chuyển. Họ lấy tiền từ các công ty taxi lớn và trao vào tay của người yếu thế hơn – những tài xế tự do.
Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu các startup có thể làm điều tương tự cho thành phần yếu thế tại Việt Nam như những người nông dân? Liệu họ có thể tìm ra cách tối ưu hóa chuỗi cung ứng cho nông dân nghèo ở nông thôn và mang đến nhiều lợi nhuận cho họ hơn các các nhà máy chế biến thực phẩm? Hay liệu họ có tạo ra công nghệ giúp người trẻ thành thị có thể luôn diện diện trong cuộc sống của cha mẹ tại nông thôn mà không cần phải có mặt ở nhà?
Đó chính là những điều mang lại tác động cho xã hội.
Và dù là giải pháp gì thì cũng sẽ có những thử thách đi kèm từ việc phân tích và tìm hiểu công nghệ cho đến đưa vào hoạt động. Nhưng những doanh nhân tài ba chính là những ngườ có thể nhìn thấy cơ hội đi cùng thách thức và tìm ra giải pháp cho những vấn đề lớn.
Jeff Bezos và Jack Ma sẽ không có được những gì họ có nếu không nhìn xa mà chỉ biết giải quyết thị trường hiện tại. Thay vì chỉ nhìn những thứ trước mắt, họ đã có những cái nhìn bao quát, rộng lớn hơn nhằm giúp thay đổi cuộc sống của người dùng. Và họ đã làm việc không mệt mỏi để có thể biến ý tưởng của mình thành hiện thực.
Vì vậy, nếu bạn cảm thấy cơ sở hạ tầng không đủ để tiếp cận khu vực nông thôn thì có lẽ đó chính là cơ hội cho bạn. Như cách mà Amazon xây dựng cơ sở hạ tầng và hậu cần có khả năng giao hàng trong ngay đến hầu hết mọi nơi trên nước Mỹ.
Có rất nhiều cơ hội tiềm năng mà những ai sống bên ngoài Việt Nam không thể dễ dàng thấy được. Tất nhiên phần thưởng của những cơ hội này là rất lớn. Thị trường hiện tại đang có gì? Tôi không rõ nhưng tôi không thể chờ được thấy điều mà các doanh nhân trẻ sẽ tạo nên.
Theo Justin Nguyen
Nguồn: circo
You must log in to post a comment.